4 थी/7 वी शिष्यवृत्ती शासन निर्णयातील महत्त्वाचे मुद्दे

*शिष्यवृत्ती शासन निर्णयातील महत्त्वाचे मुद्दे (ठळक बाबी)*

---

🔹 1. परीक्षेचे नवे नाव व स्तर

पूर्व उच्च प्राथमिक शिष्यवृत्ती परीक्षा व पूर्व माध्यमिक शिष्यवृत्ती परीक्षा यांचे स्तर बदलले आहेत.

आता या परीक्षा अनुक्रमे —

इयत्ता ५वी ऐवजी इयत्ता ४ थी

इयत्ता ८वी ऐवजी इयत्ता ७ वी

नवीन नाव:

प्राथमिक शिष्यवृत्ती परीक्षा (इ. ४ थी स्तर)

उच्च प्राथमिक शिष्यवृत्ती परीक्षा (इ. ७ वी स्तर)

---

🔹 2. अंमलबजावणी व वेळापत्रक

अंमलबजावणी शैक्षणिक वर्ष 2025–26 पासून होईल.

या वर्षात एक संक्रमणावस्था म्हणून —

इ. ५ वी व इ. ८ वी साठी परीक्षा फेब्रुवारी 2026 मध्ये

इ. ४ थी व इ. ७ वी साठी परीक्षा एप्रिल–मे 2026 मध्ये

🔹 3. शिष्यवृत्ती संख्यावाटप

इ. ४ थी व इ. ७ वी साठी प्रत्येकी सुमारे १६,००० हून अधिक शिष्यवृत्ती संच मंजूर.

शैक्षणिक वर्ष 2026–27 पासून परीक्षा फक्त इ. ४ थी व इ. ७ वी साठीच होणार.

🔹 4. पात्रता अटी

विद्यार्थी महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा.

विद्यार्थी मान्यताप्राप्त शाळेत (शासकीय/अनुदानित/अनअनुदानित) शिकत असावा.

CBSE/ICSE बोर्डाच्या विद्यार्थ्यांनाही परवानगी; मात्र त्यांना रोखरक्कम शिष्यवृत्ती मिळणार नाही, फक्त प्रमाणपत्र.

🔹 5. वयोमर्यादा (१ जूनपर्यंत)

परीक्षा सामान्य विद्यार्थी दिव्यांग विद्यार्थी

इ. ४ थी १० वर्षांपर्यंत १४ वर्षांपर्यंत

इ. ७ वी १३ वर्षांपर्यंत १७ वर्षांपर्यंत

---

🔹 6. परीक्षा शुल्क

वर्ग प्रवेश शुल्क परीक्षा शुल्क एकूण

सामान्य ₹50 ₹150 ₹200

अनुसूचित जाती/जमाती/मदतनीस विद्यार्थी ₹50 ₹75 ₹125

[ 👆 नवोदय 2026 च्या परीक्षा साठी जानेवारी 2026 मध्ये अ‍ॅडमिशन सुरू होतील - अधिक माहितीसाठी 94045 39184 ]

🔹 7. परीक्षेचे माध्यम व स्वरूप

माध्यम: मराठी, उर्दू, हिंदी, गुजराती, इंग्रजी, तेलुगू, कन्नड

सर्व प्रश्न बहुपर्यायी (MCQ) प्रकारचे.

प्रश्नपातळी — सोपे (30%), मध्यम (40%), कठीण (30%)

पेपर दोन —

1. भाषा व गणित

2. तृतीय भाषा व बुद्धिमत्ता चाचणी

प्रत्येक पेपर: 75 प्रश्न, 150 गुण, वेळ 1 तास 30 मिनिटे.

 

🔹 8. शिष्यवृत्तीचा कालावधी व दर

परीक्षा दरमहिना वार्षिक कालावधी

इ. ४ थी ₹500 ₹5000 ३ वर्षे

इ. ७ वी ₹750 ₹7500 ३ वर्षे

---

🔹 9. शिष्यवृत्ती देयक व बँक खाते

शिष्यवृत्तीची रक्कम विद्यार्थ्याच्या आधार संलग्न संयुक्त बँक खात्यात जमा केली जाईल.

संबंधित शिक्षणाधिकारी खाते उघडण्याची व माहिती सादर करण्याची जबाबदारी घेतील.

---

🔹 10. शाळांसाठी बंधनकारकता व शिक्षक मूल्यांकन

सर्व स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या शाळांसाठी परीक्षा बंधनकारक.

या परीक्षेच्या निकालावरून शिक्षकांचे कार्य मूल्यमापन करून ते सेवापुस्तकात नोंदविणे बंधनकारक.

---

🔹 11. पोलिस बंदोबस्त

परीक्षेच्या गोपनीय साहित्याच्या संरक्षणासाठी व परीक्षेदरम्यान मन:शुल्क पोलिस बंदोबस्त अनिवार्य

🔹 12. गुणपात्रता निकष

प्रत्येकी पेपरमध्ये किमान 40% गुण आवश्यक.

प्रत्येक जिल्ह्यात मंजूर संचसंख्येनुसार पात्र विद्यार्थ्यांची निवड.

---

🔹 13. गौरव उपक्रम

राज्यस्तरीय गुणपत्रिका मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांचा १५ ऑगस्ट रोजी जिल्ह्याच्या पालकमंत्र्यांच्या हस्ते सत्कार.